Rundskriv

Hovednummer 82 - Offentleglova ( erstatter offentlighetsloven 1970)

JUSTIS- OG POLITIDEPARTEMENTETS

RETTLEIAR TIL OFFENTLEGLOVA

Utarbeidet/tilpasset av Juridisk seksjon, Arbeids- og velferdsdirektørens sekretariat 01.01.2009.

Innledende kommentar: Justis- og politidepartementetsforeløpige  veileder til offentleglova er inntatt her i sin helhet. Veilederen er omfattende og enkelte punkter har liten betydning for NAVs håndtering av loven. Det er videre nødvendig å knytte kommentarer til enkelte punkter som konkretiserer hvordan NAV må håndtere og forholde seg til loven. Disse kommentarene fremkommer i kursiv.

1 Innleiing

Den nye offentleglova (lov 19. mai 2006 nr. 16 om rett til innsyn i dokument i offentleg verksemd (offentleglova)) tek til å gjelde 1. januar 2009. Lova avløyser lov 19. juni 1970 nr. 69 om offentlighet i forvaltningen, som blir oppheva frå same dato. Denne sistnemnde lova vil vidare i denne rettleiaren bli omtala som ”offentlegheitslova 1970”. Det mest sentrale føremålet med den nye lova er å styrke retten til innsyn i saksdokument i forvaltninga. Den nye offentleglova utvidar på fleire område retten til innsyn samanlikna med offentlegheitslova 1970 ved at lova omfattar fleire verksemder, og inneber ei utviding av kva slag informasjon det kan krevjast innsyn i. Vidare blir høvet til å gjere unntak frå innsyn innsnevra. Dessutan blir rettane til den som krev innsyn under sakshandsaminga av innsynskravet styrka. Offentleglova gjennomfører òg EU-direktivet 2003/98/EF om vidarebruk av informasjon frå den offentlege sektoren. Den nye lova gjer det dermed enklare for dei som ynskjer å vidarebruke offentleg informasjon i kommersiell eller ikkje-kommersiell verksemd.

Samanlikna med offentlegheitslova 1970 er føresegnene i offentleglova meir presist utforma, og difor i mange tilfelle lengre enn dei tilsvarande føresegnene i offentlegheitslova 1970. Bakgrunnen for dette er eit ynskje om at sjølve lovteksten skal gi betre uttrykk for kva for dokument eller opplysningar det er høve til å nekte innsyn i, slik at lova skal vere lettare å bruke både for ålmenta og for verksemdene ho gjeld for. Førearbeida til offentleglova er utgreiinga frå offentleglovutvalet, NOU 2003: 30 Ny offentlighetslov, Ot.prp. nr. 102 (2004-2005) Om lov om rett til innsyn i dokument i offentleg verksemd (offentleglova), Ot.prp. nr. 9 (2005-2006) Om lov om rett til innsyn i dokument i offentleg verksemd (offentleglova) og Innst. O. nr. 74 (2005-2006) Om lov om rett til innsyn i offentleg verksemd (offentleglova). Den fyrstnemnde odelstingsproposisjonen gir utførlege merknader til dei einskilde føresegnene i lova. Ved kongeleg resolusjon 17. oktober 2008 vart det fastsett ei forskrift til offentleglova, forskrift 17. oktober 2008 nr. 1119 til offentleglova (offentlegforskrifta). Også offentlegforskrifta tek til å gjelde 1. januar 2009 med unntak for § 6 om Offentleg elektronisk postjournal. Forskrifta gir ein del viktige utfyllande reglar til lova, mellom anna når det gjeld avgrensinga av verkeområdet i høve til sjølvstendige rettssubjekt, unntakshøvet, høvet til å ta betalt ved innsyn og tilgjengeleggjering av journalar og dokument på Internett. Den kongelege resolusjonen gir utførlege merknader til dei einskilde føresegnene i forskrifta. På same måte som rettleiaren til offentlegheitslova 1970 gir denne rettleiaren ei oversikt over dei ulike føresegnene i offentleglova, og korleis Lovavdelinga i Justisdepartementet meiner dei skal praktiserast. Hovuddelen av rettleiaren omhandlar 8 unntaksføresegnene i lova, då desse utgjer det området som har skapt dei fleste problema i praksis, og truleg vil gjere det også i framtida. Rettleiaren omhandlar òg reglane i offentlegforskrifta. Innhaldet i rettleiaren byggjer i stor grad på merknadene til dei einskilde paragrafane i Ot.prp. nr. 102 (2004-2005) og i den kongelege  resolusjonen 17. oktober 2008.