Utarbeidet av Rikstrygdeverket Familiekontoret 01.10.2002
Sist endret 10.03.2016 av Arbeids- og velferdsdirektoratet, Ytelsesavdelingen, Kontor for familieytelser jf. overskriftene:
Forskriften § 2 første ledd - Lik ett rettsgebyr
Forskriften § 3 første ledd - Fritak på grunn av manglende bidragsevne
Etter barneloven § 70 kan størrelsen på barnebidraget enten avtales mellom foreldrene, avgjøres av NAV Forvaltning som er bidragsfogd, eller i visse tilfeller av domstolene. NAV Klageinstans og Arbeids- og velferdsdirektoratet fastsetter barnebidrag som klageinstans.
[Endret 3/04]
Barnebidrag er i utgangspunktet et privatrettslig anliggende, og barnebidrag kan avtales og betales uten at det offentlige blir involvert. Et av formålene med det nye bidragsregelverket er å legge forholdene til rette for inngåelser av private avtaler som ofte vil være bedre tilpasset den enkelte families situasjon enn det et offentlig regelverk har muligheten til å klare.
Slik barneloven lød før endringene fra 1. oktober 2003, hadde partene ikke adgang til å avtale et bidrag som var lavere enn det til enhver tid fastsatte bidragsforskuddet etter forskutteringsloven § 5, dvs. det som tilsvarer fullt bidragsforskudd nå. Departementet uttaler følgende om dette under punkt 11.3.2 i Ot.prp. nr. 43 (2000-2001):
”Et av målene som settes for en god bidragsordning er at flest mulig av bidragene avtales og administreres av partene selv. En minstesats vil i seg selv kunne virke negativt på fleksibiliteten og dermed andelen private avtaler. Sammenligningsvis vises det også til at partene under samlivet står fritt til å praktisere den fordeling av utgifter og forsørgelse de ønsker.
Et minstebeløp i loven har begrenset betydning som et vern for bidragsmottaker på vegne av barnet, for eksempel i forhold til å bli presset/utnyttet av bidragspliktige ved privat avtale. Det vises til at det i praksis ikke føres noen kontroll med private avtaler som ikke går gjennom det offentlige. Det kan for øvrig like gjerne være en fare for at en lovbestemt minstesats i en del tilfeller utvikler seg til en normalsats, noe som ikke er ønskelig av hensyn til barnet.”
Etter barneloven § 70 første ledd er det ingen begrensninger i avtalefriheten for så vidt gjelder barnebidragets størrelse, og partene har nå i motsetning til tidligere full avtalefrihet. Bestemmelsen i barneloven § 67 første ledd tredje punktum om at ingen kan gi avkall på barnets barnebidrag, vil fortsatt gjelde.
Det er verdt å merke seg at det ovenstående ikke får noen innvirkning på NAV Forvaltning sin adgang til å fastsette/endre barnebidrag av eget tiltak etter forskutteringsloven § 3 andre ledd.
Etter bidragsinnkrevingsloven § 4 første ledd kan den bidragsberettigede kreve at framtidige bidrag skal kreves inn av NAV Innkreving. Dette gjelder også i tilfeller der partene har kommet til enighet vedrørende bidragets størrelse ved avtale.
[Endret 3/04]
Dersom foreldrene ikke blir enige om barnebidraget, kan hver av dem be NAV Forvaltning om å fastsette det, jf. barneloven § 70 andre ledd. Dette gjelder uavhengig av om uenigheten har oppstått før eller etter en eventuell avtale om bidrag.
[Endret 3/04, 9/09, 3/11]
Dersom partene har inngått en privat avtale om bidraget, og senere søker om å få dette endret gjennom NAV Forvaltning, regnes dette som en førstegangsfastsettelse av bidrag. Dette betyr at reglene for endringssaker i barneloven §§ 74 og 75 ikke kommer til anvendelse (krav til særlige grunner mv). Når det gjelder virkningstidspunktet i slike tilfeller viser vi til det som er sagt under kommentarene til barneloven § 72 og § 74.
Det følger av barneloven § 70 andre ledd andre punktum at bidrag som tidligere er blitt fastsatt ved avtale, bare skal endres dersom den nye utmålingen vil medføre en endring på mer enn 12 %. Denne regelen tilsvarer fastsettelsesforskriften § 12, og er tatt inn i barneloven § 70 andre ledd andre punktum for å lette tilgjengeligheten for brukerne. Dette er en ren rettsteknisk endring.
[Endret 3/04]
Forskrift om gebyr for offentlig fastsettelse av barnebidrag ble fastsatt av Barne- og familiedepartementet den 4. november 2001.
Det å forsørge egne barn er et privat anliggende der foreldrene har det primære ansvaret. De kan i de fleste tilfellene selv velge om de ønsker å inngå en privat avtale om bidrag, eller om de vil benytte det offentlige serviceapparatet. Et av hovedprinsippene for en god bidragsordning er at flest mulig av bidragene avtales og administreres av partene selv. Gebyrordningen skal motivere flest mulig til å inngå private bidragsavtaler.
I tillegg til at gebyrordningen skal virke motiverende, er bakgrunnen for å innføre gebyr at det ikke anses rimelig at det offentlige gratis skal administrere en kostbar og krevende bidragsordning for forsørgere med rimelig og god økonomi.
[Endret 3/04, 9/09]
I saker der NAV Forvaltning fatter vedtak om fastsettelse eller endring av barnebidrag etter barneloven §§ 68 , 70 eller 74 , er utgangspunktet at partene skal ilegges gebyr. Dette betyr at gebyrplikten også utløses ved vedtak om bidrag utover 18 år og hvis det blir satt fram separat krav om tilleggsbidrag.
Vedtak om avslag på krav om fastsettelse eller endring skal også utløse gebyrplikt for partene. Dette gjelder for eksempel dersom NAV Forvaltning kommer til at bidraget ikke skal endres på grunn av 12 %-regelen.
Dersom den bidragspliktige søker om ettergivelse av bidragsgjeld, skal NAV Forvaltning vurdere om det i tillegg også bør settes fram krav om nedsettelse av bidraget med tilbakevirkende kraft, jf. kommentarene til barneloven § 74. Dersom den bidragspliktige setter fram slikt krav om endring med tilbakevirkende kraft, og NAV Forvaltning fatter vedtak om endring, skal det ilegges gebyr. Dersom NAV Forvaltning kommer til at bidraget likevel ikke kan endres, det vil si avslår kravet om endring, skal det også ilegges gebyr.
Avgrensingen i forskriften § 1 innebærer at det imidlertid ikke skal ilegges gebyr som følge av NAV Forvaltning sitt vedtak om ettergivelse av gjeld, vedtak om fastsettelse av særtilskudd eller vedtak om innkreving av bidrag. Det skal heller ikke ilegges gebyr når NAV Forvaltning fatter midlertidig vedtak om bidrag etter barneloven § 76 eller når det fattes vedtak i en klagesak.
Dersom det ved klagebehandlingen i bidragssaken kommer inn nye eller etterfølgende opplysninger, og klageorganet finner det mest hensiktsmessig å behandle det som en endringssøknad istedenfor å ta stilling til opplysningene i klageomgangen, skal det ikke ilegges gebyr.
Unntak fra gebyrplikten er gitt i forskriften § 3. Se nedenfor under kommentarene til forskriften § 3.
[Endret 9/13]
I forskriften § 1 andre ledd kommer det fram at NAV Klageinstans er klageinstans.
[Endret 3/16]
Gebyret for bidragsvedtak er satt til et beløp tilsvarende ett rettsgebyr. Se lov om rettsgebyr av 17. desember 1982 nr. 86 (rettsgebyrloven). Rettsgebyret endres som regel en gang i året med virkning fra 1. januar.
Det er gebyret på vedtakstidspunktet som i tilfelle skal bli ilagt.
[Endret 9/03]
Både den bidragspliktige og bidragsmottakeren har et ansvar for å komme til enighet om en privat bidragsavtale. Derfor skal hver av partene betale et gebyr. Også den parten som eventuelt er villig til å inngå avtale, skal betale gebyr.
Dersom barnet bor hos en verge/hjelpeverge/setteverge, og vergen eller den andre parten setter fram et krav om endring eller fastsettelse, utløses gebyrplikten både for vergen og den andre parten.
Et krav om fastsettelse eller endring av bidrag medfører som regel ett vedtak som kan gjelde flere barn. I slike tilfeller skal partene bare betale ett gebyr hver. Kommer det inn et nytt krav fra en av partene, vil dette kravet utløse ny gebyrplikt med mindre kravet omfattes av samme vedtak som det tidligere kravet.
I situasjoner der en bidragspliktig/bidragsmottaker krever fastsettelse eller endring i forhold til flere bidragspliktige/bidragsmottakere, vil den som setter fram kravet, måtte betale flere gebyrer. Dette fordi søkeren har mulighet til å inngå private avtaler med hver av partene istedenfor å fremme krav om offentlig fastsettelse. Krever for eksempel en bidragspliktig endring i forhold til to bidragsmottakere, skal den bidragspliktige betale to gebyrer, mens bidragsmottakerne skal betale ett gebyr hver.
[Endret 9/03]
I saker der foreldrene har delt søskenflokken, kan begge parter sette fram krav om bidrag fra den andre parten. Dersom begge foreldrene setter fram krav, og begge kravene er kommet til NAV Forvaltning før det er fattet vedtak om bidrag i den ene saken, skal hver av foreldrene bare betale ett gebyr selv om kravene medfører flere vedtak. Dersom et krav om bidrag i slike saker kommer til NAV Forvaltning etter at vedtak om bidrag er fattet i den ene saken, skal hver av partene ilegges ett gebyr til.
Dersom bidragsmottakeren setter fram krav om bidrag utover 18 år før barnet har fylt 18 år, er det bidragsmottakeren som skal ilegges gebyr. Dette gjelder selv om vedtak blir fattet etter at barnet har fylt 18 år. Etter at barnet er fylt 18 år, er barnet part og kan ilegges gebyr når krav blir satt fram.
Av og til setter bidragsmottakeren fram krav om bidragsfastsettelse utover 18 år for ett barn (som ennå ikke er fylt 18 år) samtidig som han/hun søker om endring av løpende bidrag for yngre søsken. Vedtak om fastsettelse utover 18 år krever ett vedtak og vedtak for yngre søsken et annet vedtak. Både bidragsmottakeren og den bidragspliktige skal da ilegges to gebyrer hver.
[Endret 9/03, 8/08, 5/11, 6/11, 8/11, 5/13, 3/16]
Parter som ikke ville hatt bidragsevne etter barnelova § 71 første ledd andre punktum vurdert som enslig uten barn, fritas for gebyr.
Vurderingen skal skje på bakgrunn av personinntekten alene. Kapitalinntekter skal ikke medregnes. Det skal heller ikke sondres mellom fast og påregnelig overtid og mer tilfeldige ekstrainntekter. Begge disse inntektstypene skal tas med i beregningen. Ved vurderingen er det den faktiske personinntekten på kravtidspunktet som skal legges til grunn. Det innebærer at NAV Forvaltning ikke skal vurdere om partene har lavere inntekt enn inntektsevnen, selv om en slik vurdering kan være aktuell for selve bidragsfastsettelsen.
Ved beregningen av om parten har bidragsevne eller ei brukes sjablonene som fremkommer i vedlegg 1 til Hovednummer 55. Sjablonene oppdateres årlig. Utgangspunktet for beregningen er personinntekten (i henhold til det som er beskrevet ovenfor). Trygdeavgift beregnes av personinntekten. Før skatt beregnes må minstefradrag og personfradrag trekkes fra personinntekten. Skatt og trygdeavgift må deretter fratrekkes personinntekten. Til slutt gjøres fradrag for midler til eget underhold og boutgifter. For begge de sistnevnte brukes sjablonene for personer som bor alene uten barn. Dersom det etter ovennevnte beregning er penger igjen, har parten bidragsevne og det skal ilegges gebyr. Dette gjelder uavhengig av hvor mye penger parten i henhold til regnestykket har igjen.
Eksempel 1:
Inntekt kr 300 000
- Minstefradrag kr 72 200
- Personfradrag kr 50 400
= kr 177 400
Inntekt kr 300 000
- Skatt 26,07 % (av kr 177 400) utgjør kr46 248
- Trygdeavgift 8,2 % (av kr 300 000) utgjør kr 32 800
- Midler til eget underhold kr 8 048 x 12 mnd = kr 96576
- Boutgifter kr 7 711 x 12 mnd = kr 92 532
= kr 31 844
Parten har bidragsevne og det skal ilegges gebyr.
Eksempel 2:
Inntekt kr 200 000
- Minstefradrag kr 72 200
- Personfradrag kr 50 440
= kr 77 400
Inntekt kr 200 000
- Skatt 26,07 % (av kr 77 400 ) utgjør kr 20 178
- Trygdeavgift 8,2 % (av kr 200 000)utgjør kr 16 400
- Midler til eget underholdt kr 8 0487 x 12 mnd = kr 96 576
- Boutgifter kr 7 711 x 12 mnd = kr 92 532
= - kr 25 686
Parten har ingen bidragsevne og skal ikke betale gebyr.
Gebyrplikten er et forhold mellom den enkelte parten og staten, og ikke som i bidragsspørsmålet der det er en sak mellom to private parter. Den andre parten vil ikke ha rett til innsyn i saksdokumentene vedrørende gebyret.
[Endret 3/04]
I forskriften § 3 andre ledd er det gjort unntak fra hovedregelen om gebyrplikt i visse tilfeller der NAV Forvaltning av eget tiltak tar opp saker for førstegangsfastsettelse av bidrag og i alle tilfeller der NAV Forvaltning av eget tiltak tar opp saker for å endre bidraget. Bestemmelsen er uttømmende, og det er verdt å merke seg at barneloven § 70 femte ledd faller utenfor bestemmelsens anvendelsesområde. Begrunnelsen for dette er at partene bør forsøke å komme fram til en avtale selv om de ikke har levd sammen siden barnet ble født.
Forsørgingstillegg - Fastsettelse og endring; ikke gebyr
[Endret 3/04]
Når den bidragspliktige får forsørgingstillegg fra Forsvaret eller har rett til en ytelse fra det offentlige der barnetillegg er en del av ytelsen, kan NAV Forvaltning av eget tiltak fastsette eller endre bidraget. Dette følger av barneloven § 70 sjette ledd og § 74 femte ledd. Vedtak om fastsettelse og endring av bidrag på bakgrunn av disse bestemmelsene i barneloven utløser ingen gebyrplikt for partene.
Bidragsforskudd - Endring; ikke gebyr
Etter forskutteringsloven § 3 kan NAV Forvaltning av eget tiltak fastsette bidrag eller endre et løpende bidrag når det gis bidragsforskudd eller det er satt fram krav om dette. Selv om NAV Forvaltning har hjemmel til å fastsette bidraget når det gis forskudd eller det er søkt om forskudd, har partene likevel en mulighet til å inngå en privat avtale om bidragets størrelse. NAV Forvaltning skal derfor ilegge gebyr ved førstegangsfastsettelse av bidrag av eget tiltak etter forskutteringsloven § 3. En slik regel skal også bidra til at partene ikke omgår regelverket ved at mottakeren bare setter fram krav om forskudd uten at han/hun samtidig setter fram krav om bidragsfastsettelse.
Når det gjelder bidrag som løper med et beløp under forskuddssatsen, kan NAV Forvaltning av eget tiltak endre bidraget opp til det beløpet som utbetales i forskudd dersom vilkårene er oppfylt. Det skal ikke ilegges gebyr når NAV Forvaltning endrer bidrag av eget tiltak med hjemmel i forskutteringsloven § 3 andre ledd.
Når NAV Forvaltning tar opp en sak av eget tiltak etter forskutteringsloven § 3 andre ledd for å endre bidraget, kan bidragsmottakeren selv søke om endring dersom vedkommende mener at bidraget skal være høyere enn forskuddet. Dersom NAV Forvaltning mottar et slikt krav, skal det ilegges gebyr. Dette gjelder uavhengig av om bidraget faktisk blir endret til over eller under forskuddssatsen.
Saken tas opp etter barneloven § 75 ; ikke gebyr
[Endret 3/04]
Etter barneloven § 75 første og andre ledd kan NAV Forvaltning ta opp en sak til behandling av eget tiltak. Vedtak om fastsettelse og endring av bidrag i den/de sakene NAV Forvaltning har tatt opp av eget tiltak, medfører ingen gebyrplikt for partene.
Det skal ikke ilegges gebyr i saker der den ene parten er bosatt i utlandet.
I tilfeller der det åpenbart er urimelig, kan NAV Forvaltning unnlate å ilegge gebyr. Dette er ment som en snever unntaksregel for å unngå at partene uthuler gebyrreglene. Bestemmelsen kan brukes for eksempel der en part sjikanøst stadig setter fram krav om endring av bidraget og på denne måten utløser gebyrplikt for den andre parten.
Reglene er ikke ment å dekke situasjoner der inntekten til en part ligger like i overkant av inntektsgrensen for gebyrfritak.
Det går fram av forskriften § 4 første ledd at gebyret skal innkreves av NAV Innkreving. Dersom bidraget innkreves gjennom NAV Innkreving, kan det tas dekning for gebyret i overføringen av bidraget mellom partene.
Ved delinnbetalinger fra den bidragspliktige skal løpende bidrag og bidragsgjeld dekkes før ilagt gebyr, jf. forskriften § 4 andre ledd.
Dersom en eller flere parter mottar bidragsforskudd, kan det tas dekning for gebyret i bidragsforskuddet, jf. forskriften § 4 tredje ledd.
Forskriften trådte i kraft 1. juni 2002, og gjelder for krav som er satt fram denne datoen eller senere.
[Endret 3/04, 9/13]
Barnebidrag skal fastsettes av domstolene når en av partene ber om at spørsmålet om barnebidrag skal tas opp i tilknytning til en annen sak. Etter barneloven § 70 tredje ledd bokstav a kan partene be om dette i forbindelse med ekteskapssak og sak om foreldreansvar, hvem barnet skal bo sammen med eller sak om samværsrett. Spørsmålet om barnebidrag kan altså ikke avgjøres i en farskapssak. NAV Forvaltning kan dessuten i unntakstilfeller henvise partene til retten dersom det finner det mer tjenlig etter sakens karakter, jf. barneloven § 70 tredje ledd bokstav b. Denne adgangen er særlig beregnet på de tilfellene der de faktiske forholdene er uoversiktlige og det er ønskelig med en muntlig bevisføring. Domstolene er bundet av henvisningen. Bestemmelsen må brukes med varsomhet, og NAV Forvaltning må konsultere NAV Klageinstans og Arbeids- og velferdsdirektoratet før bestemmelsen anvendes.
Domstolene skal benytte den samme utregningsmåten som NAV Forvaltning når barnebidrag fastsettes.
[Endret 3/04]
Når barnet fyller 18 år, er det barnet selv som gjør avtale eller er part i saken, jf. barneloven § 70 fjerde ledd. Ved søknad om bidrag utover fylte 18 år for barn som på søknadstidspunktet er fylt 18 år, må det kreves at det bidragsberettigede barnet selv setter fram søknaden eller medunderskriver søknad som omsorgshaveren setter fram. Dersom barnet på søknadstidspunktet ikke er fylt 18 år, er det tilstrekkelig at søknaden er satt fram av den som barnet bor fast hos, selv om barnet fyller 18 år før søknaden blir avgjort. Det er ikke nødvendig å returnere slike søknader for å innhente samtykke fra barnet. Dersom det skulle vise seg at barnet likevel ikke ønsker bidrag etter at han/hun er blitt myndig, står det barnet fritt å frasi seg bidraget.
Verserer bidragssaken på barnets 18-årsdag, må det skje et ombytte slik at 18-åringen overtar partsstillingen fra dette tidspunktet. Når et vedtak er fattet like før barnet fyller 18 år, kan bidragsmottakeren sette fram klage fram til 18-årsdagen. Barnet kan sette fram klage fra samme tidspunkt. Kommer det inn en klage som skulle vært satt fram av 18-åringen, må NAV Forvaltning orientere klageren og barnet om endringen i partsforholdet. NAV Forvaltning må gi parten anledning til å rette feilen og om nødvendig forlenge klagefristen. Dersom det er den bidragspliktige som klager, er det barnet som skal uttale seg om klagen når det har fylt 18 år.
[Endret 3/04, 5/06, 3/13, 9/13]
Dersom foreldrene ikke lever sammen når barnet blir født og de ikke har inngått avtale om barnebidrag, skal NAV Forvaltning fastsette barnebidrag av eget tiltak. Barnebidraget skal ikke fastsettes før en eventuell sak om farskap er rettskraftig avgjort.
NAV Forvaltning vil motta fødselsmelding fra lege/jordmor i de tilfellene der farskapet ennå ikke er fastsatt eller foreldrene ikke lever sammen, jf. barneloven § 1. Fødselsmelding skal gis ved alle fødsler i Norge, selv om barnets mor er utlending og fødselen skjer under midlertidig opphold her i landet. Se for øvrig rundskriv 51 — 00 Nr. 1 om farskapsfastsettelse.
Det sentrale personregisteret mottar blanketter for erkjennelse av farskap. I alle tilfeller der foreldrene ikke bor sammen, dvs. ikke er registrert med samme adresse i folkeregisteret eller har avgitt samboererklæring, sender personregisteret en kopi til NAV-kontoret for at NAV-kontoret skal ta opp sak med sikte på å fastsette barnebidrag. Dette gjelder selv om NAV-kontoret ikke har fått noen fødselsmelding og selv om det er krysset av på erkjennelsesblanketten at foreldrene bor sammen.
Hvis det har vært krysset av for at foreldrene til barnet bor sammen, har personregisteret (folkeregisteret) tidligere forholdt seg til det. Fra 1. januar 2006 har imidlertid personregisteret som følge av en lovendring sjekket om foreldrene i slike tilfeller er registrert med samme adresse, eller om de har avgitt en samboererklæring. Dersom foreldrene verken er registrert med samme adresse eller har avgitt en samboererklæring, sender personregisteret en kopi av blanketten for erkjennelse av farskap til NAV Forvaltning. NAV Forvaltning må da — selv om det er krysset av for at foreldrene bor sammen — sende et brev til moren til barnet og gjøre henne oppmerksom på at dersom foreldrene ikke bor sammen, kan hun sette fram krav om å få fastsatt bidraget. NAV Forvaltning skal ikke gi noen tilbakemelding til personregisteret.
Spesielt om utenlandssaker
[Endret 3/13]
Dersom en av partene er bosatt i utlandet, kan NAV Internasjonalt av eget tiltak fastsette barnebidraget.
Når en av partene er bosatt i et land som har tiltrådt Luganokonvensjonen av 2007 eller Haag-konvensjonen av 2007 kan det være unntak fra NAV Internasjonalts kompetanse til å avgjøre saken. Det følger av Luganokonvensjonen av 2007 artikkel 2 nr. 1 og Haagkonvensjonen av 2007 artikkel 18 nr. 1 at en person skal saksøkes ved domstolene i sin bostedsstat. I bidragssaker er det gjort unntak fra dette i henholdsvis artikkel 5 nr. 2 og artikkel 18 nr. 2 bokstav a og b hvor bidragsmottakeren gis anledning til å anlegge sak mot den bidragspliktige i sin bostedsstat. Bestemmelsen medfører at dersom vilkårene i barnelovens § 83 er oppfylt kan NAV ta opp en sak av eget tiltak. Bidragsmottakeren må orienteres om at NAV Internasjonalt har til hensikt å ta saken opp av eget tiltak for å fastsette barnebidraget på grunn av at foreldrene ikke bor sammen. I orienteringen må bidragsmottakeren gjøres kjent med at barnelovens § 70 femte ledd gir NAV Internasjonalt kompetanse til å ta saken opp av eget tiltak. Bidragsmottakeren må videre orienteres om at NAV Internasjonalt sin kompetanse til å avgjøre saken vil være betinget av hans/hennes valg av verneting. Dersom bidragsmottakeren ikke ønsker at NAV Internasjonalt skal avgjøre saken, må saken avsluttes.
[Endret 3/04, 2/05, 5/11, 3/13]
NAV Forvaltning kan av eget tiltak fastsette barnebidrag når den bidragspliktige får barnetillegg for barnet fra Forsvaret under avtjening av førstegangstjeneste eller siviltjeneste. Det samme gjelder når den bidragspliktige få en annen ytelse fra det offentlige der barnetillegg er en del av stønaden.
Hvis barnebidrag løper fra før og innkreves av arbeids- og velferdsetaten, må en skille mellom tilfeller der bidraget er fastsatt av det offentlige eller ved privat avtale. I det førstnevnte tilfellet kan NAV Forvaltning ta opp saken av eget tiltak med sikte på forhøyelse, mens bidragsmottakeren i det andre tilfellet bør orienteres om adgangen til å søke om forhøyelse i form av et brev fra NAV Forvaltning med kopi til den bidragspliktige.
Spesielt om utenlandssaker
[Endret 3/13]
Dersom bidragspliktige mottar barnetillegg og en av partene er bosatt i utlandet, kan NAV Internasjonalt av eget tiltak fastsette barnebidraget.
Når en av partene er bosatt i et land som har tiltrådt Luganokonvensjonen av 2007 eller Haag-konvensjonen av 2007 kan det være unntak fra NAV Internasjonalts kompetanse til å avgjøre saken. Det følger av Luganokonvensjonen av 2007 artikkel 2 nr. 1, og Haagkonvensjonen av 2007 artikkel 18 nr. 1 at en person skal saksøkes ved domstolene i sin bostedsstat. I bidragssaker er det gjort unntak fra dette i henholdsvis artikkel 5 nr. 2 og artikkel 18 nr. 2 bokstav a og b hvor bidragsmottakeren gis anledning til å anlegge sak mot den bidragspliktige i sin bostedsstat. Bestemmelsen medfører at dersom vilkårene i barnelovens § 83 er oppfylt kan NAV ta opp en sak av eget tiltak uavhengig av om det er en førstegangsfastsettelse eller en endringssak. Bidragsmottakeren må orienteres om at NAV Internasjonalt har til hensikt å ta saken opp av eget tiltak for å fastsette barnebidraget på grunn av at bidragspliktige mottar barnetillegg. I orienteringen må bidragsmottakeren gjøres kjent med at barnelovens § 70 sjette ledd gir NAV Internasjonalt kompetanse til å ta saken opp av eget tiltak. Bidragsmottakeren må videre orienteres om at NAV Internasjonalt sin kompetanse til å avgjøre saken vil være betinget av hans/hennes valg av verneting. Dersom bidragsmottakeren ikke ønsker at NAV Internasjonalt skal avgjøre saken, må saken avsluttes.
[Endret 3/04, 9/09, 8/12, 8/13]
Partene har plikt til å opplyse NAV om arbeid, utdannelse, inntekt, formue og annet som er relevant ved fastsettelse av barnebidrag. NAV har i tillegg adgang til å innhente opplysninger om den økonomiske situasjonen til begge parter, for eksempel fra arbeidsgiver, ligningsmyndighetene, arbeids- og velferdsetaten, forsikringsselskaper, banker og andre som forvarer eller forvalter formuesverdier. Andre enn disse har ingen opplysningsplikt, men kan gi opplysninger innenfor de grenser taushetsplikten setter.
Arbeids- og velferdsetaten kan ikke nekte å gi opplysninger under henvisning til sin taushetsplikt. Det er verdt å merke seg at barneloven § 70 sjuende ledd ikke gir hjemmel for å kreve slike opplysninger fra Sosialtjenesten, heller ikke når denne inngår i det NAV-kontoret. Informasjon om at en part mottar sosiale stønader vil i en bidragssak ofte være til gunst for parten, ved at dennes andel av underholdskostnaden kan bli redusert. Sosialtjenesten har ingen opplysningsplikt, men kan likevel gi opplysninger innenfor de grenser taushetsplikten setter.