Bestemmelsen sikrer medlemmenes rettigheter mot disposisjoner fra medlemmet selv og fra arbeidsgiver. Vi sier at loven er preseptorisk, den kan ikke fravikes.
Bestemmelsen kan ses i sammenheng med Lov om rettergangsordningens ikrafttræden av 14. august 1918 nr. 4 § 12. Her er hovedregelen at uforfalt fordring på trygdeytelser mv. ikke rettsgyldig kan overdras eller pantsettes. Unntak gjelder for pensjonsinnretning, arbeidsgiver eller offentlig myndighet som yter lønn eller stønad til underhold for samme tidsrom. Prinsippet i unntaket er lagt til grunn i folketrygdloven § 22-3 og i sosialtjenesteloven § 5-9 .
Bestemmelsen gjelder bare privatrettslige avtaler. Ifølge § 1-3 kan Kongen inngå avtaler om trygd med andre land. Det kan da gjøres unntak fra loven.
Bestemmelsen er ikke til hinder for at et medlem kan la være å sette fram krav om ytelse som vedkommende klart fyller vilkårene for, f.eks. alderspensjon ved oppnådd alder. Et medlem kan også bestemme at han eller hun ikke lenger vil motta en ytelse vedkommende fremdeles fyller vilkårene for å ha krav på. Medlemmet kan senere sette fram nytt krav slik at vedkommende igjen kommer til å motta ytelsen (se likevel bestemmelsene i § 22-14 ). En erklæring om at medlemmet aldri vil motta en ytelse, er ikke bindende.
Denne bestemmelsen er egentlig unødvendig. Innholdet dekkes av første ledd. Dersom en arbeidsgiver skulle ønske å innskrenke arbeidstakernes rettigheter, måtte jo det i tilfelle skje i arbeidsavtalen. Slike avtaler er ikke bindende etter første ledd.
Det som i realiteten er en fraskrivelse av rettigheter etter loven, kan kamufleres som regulering av selve arbeidsforholdet. Trygdelovutvalget (NOU 1990: 20) nevner som eksempel en sak i Ankenemnda for sykepenger hvor det i arbeidsavtalen het at arbeidstakeren skulle slutte på dagen dersom han ikke klarte jobben. Arbeidsgiveren hevdet på dette grunnlag at arbeidsforholdet var slutt første fraværsdag på grunn av sykdom, og at han derfor ikke hadde plikt til å betale sykepenger. Ankenemnda fant at dette stred mot daværende folketrygdlov § 18-10 . Arbeidsgiveren ble pålagt å betale sykepenger i arbeidsgiverperioden.
Andre ledd er ment som en presisering av informasjonshensyn. I praksis er det nettopp en arbeidsavtale eller et arbeidsreglement som kan inneholde en fraskrivelse av medlemmets rettigheter etter loven. Det er jo ingen andre medlemmet i tilfelle kan inngå avtale med om å fraskrive seg rettigheter etter loven. Overdragelse av rettigheter etter loven er behandlet ovenfor.